Z fazą, z mikrofazą, a może bez? Gładka,
płukana czy postarzana? Przed zakupem kostek lub płyt betonowych do budowy
nawierzchni wokół domu warto wiedzieć, czym charakteryzują się różne rodzaje
prefabrykatów betonowych i jakie znaczenie mają te cechy. Podpowiadamy!
Obydwie
terminologie dotyczą sposobu wykończenia warstwy wierzchniej kostki. Pierwsza
klasyfikacja, czyli z fazą, mikrofazą czy bez odnosi się do sposobu wykończenia
krawędzi kostki, natomiast druga - do jej faktury. Na to zagadnienie należy
spojrzeć zarówno z perspektywy funkcjonalnej, jak i czysto estetycznej.
Czy krawędź jest ważna?
Krawędź kostki
lub płyty betonowej może być wykończona na trzy sposoby. Gdy mówimy o
prefabrykacie betonowym z fazą, mamy na myśli taki, który ma ukośnie ściętą,
bądź wyobloną krawędź górną. Natomiast kostka lub płyta bez fazy będzie po
prostu równo ścięta wzdłuż krawędzi. Z kolei mikrofaza jest rozwiązaniem
pośrednim, zbliżonym do pierwszego. Oprócz wyglądu zabieg ten ma również
znaczenie funkcjonalne. Przyjmuje się powszechnie, że prefabrykaty
nawierzchniowe posiadające fazę są „głośniejsze” w użytkowaniu. Jest to
związane z tym, że na krawędzi każdej kostki czy płyty znajduje się mini uskok,
a pomiędzy „fazowanymi” elementami nawierzchni tworzy się szersze fugi niż w
przypadku tych bezfazowych. Efekt jest taki, że przy przejeździe samochodu na
styku opony i „mini uskoków” pojawiają się drgania powodujące dźwięki. Zjawisko
to można również zaobserwować w przypadku ciągnięcia po tego rodzaju
nawierzchni walizki na kółkach.
Z punktu
widzenia stricte użytkowego, w szczególności w miejscach publicznych, elementy
nawierzchni z „fazą” wydają się mniej komfortowe w użytkowaniu dla osób
starszych, niepełnosprawnych, rowerzystów czy kobiet na szpilkach. Dla tych
użytkowników prosta niczym stół nawierzchnia to niewątpliwy atut, a każda
choćby najmniejsza nierówność powoduje dyskomfort. „Fazowana” nawierzchnia, ze
względu na nierówności, może być również nieco bardziej kłopotliwa przy
odśnieżaniu. Znając minusy kostek i płyt betonowych posiadających fazę, można łatwo
wywnioskować, jakie plusy posiadają elementy bez fazy. Do zalet należą tutaj: niska
emisja hałasu, brak przeszkód i łatwość użytkowania dla wszystkich osób.
Powstaje zatem pytanie, dlaczego produkowane są elementy „fazowane”? Głównie
chodzi o ich niewątpliwy walor estetyczny, a także lepsze właściwości
antypoślizgowe. Kostki ułożone w pewnych odstępach od siebie nie tworzą jednej
wielkiej tafli, dlatego trudniej poślizgnąć się na takiej nawierzchni, gdy robi
się ślisko.
Reasumując, do
przestrzeni publicznych częściej wybierane są prefabrykaty nawierzchniowe bez
fazy lub mikrofazowe. Przykładem takiego rozwiązania jest choćby płyta Polbruk
Urbanika, którą wykorzystano m.in. przy Teatrze Muzycznym w Lublinie czy na
skwerze Tadeusza Kościuszki w Gdyni. Niemniej jednak reguła ta nie jest tak
oczywista, bo na przykład kostkę Polbruk Prostokąt czy Kwadrat w przestrzeniach
publicznych znajdziemy w obu wersjach, czyli z fazą lub bez. Wybór rozwiązania
wynika z subiektywnych decyzji projektantów i inwestorów. W przypadku
realizacji przydomowych najczęściej spotyka się jednak elementy bezfazowe.
Gładka, płukana czy postarzana?
Drugim bardzo
istotnym parametrem, który często pojawia się w opisach prefabrykatów
betonowych, jest faktura. Może być ona m.in. gładka, płukana lub postarzana.
Wszystkie trzy można spotkać zarówno w miejscach publicznych, jak i na
prywatnych posesjach. Faktura gładka charakteryzuje się gładką, równą
powierzchnią i brakiem chropowatości w warstwie wierzchniej, a płukana powstaje
w ramach specjalnego procesu produkcyjnego. W trakcie tego procesu powierzchnia
prefabrykatu jest poddawana płukaniu wodą pod wysokim ciśnieniem, dzięki czemu
uwidacznia się faktura użytego do produkcji kruszywa. Taki zabieg powoduje, że
kostka jest chropowata, „szorstka” i bardziej zbliżona wyglądem do naturalnego
kamienia. Specjalna technologia produkcji jest również wykorzystywana przy
„tworzeniu” faktury postarzanej, która nadaje kostce efektowny wygląd retro.
Za
najszlachetniejszą, bo najbardziej zbliżoną wyglądem do kamienia naturalnego,
uznaje się fakturę płukaną. Sprawdza się ona zwłaszcza w przestrzeniach
miejskich, gdzie zarówno projektantowi, jak i inwestorowi, zależy na
prestiżowym efekcie estetycznym. Kostka i płyty o fakturze płukanej są
dedykowane nie tylko wielkomiejskim przestrzeniom. Można je z powodzeniem
stosować także w otoczeniu domu. Są polecane do wykańczania nawierzchni na
placykach, alejkach czy schodach, gdyż ze względu na swoją chropowatą fakturę
posiadają dodatkowe właściwości antypoślizgowe. Zastosowane w tych miejscach
dodają ogrodowi naturalnego splendoru, imitując naturalny kamień. Prefabrykatów
o fakturze płukanej lepiej nie stosować natomiast na podjazdach do garażu, gdyż
będą tam narażone na zabrudzenia związane z wyciekiem płynów eksploatacyjnych z
pojazdów. W tym przypadku chropowatość faktury utrudnia pozbycie się takich
zanieczyszczeń. Kostki o fakturze płukanej są nieco trudniejsze w utrzymaniu w
czystości niż prefabrykaty betonowe o gładkiej powierzchni. Przykładem dość uniwersalnej kostki o
fakturze płukanej jest Polbruk Ideo. Posiada ona aż 6 rozmiarów – 24x12, 24x16,
30x16, 30x20 i 40x20 cm oraz dwa płukane kolory bianka_d i ritmo_d, co stwarza
dość duże możliwości aranżacyjne. Jeśli natomiast zależy nam bardziej na płycie
w wielkim formacie, warto zwrócić uwagę na Polbruk Lamell, który perfekcyjnie
nadaje się do modernistycznych aranżacji tarasowych. W wersji płukanej
występuje w kolorze ritmo_d i wymiarze 60x40 cm.
Alternatywą dla
kostek i płyt o fakturze płukanej jest najczęściej wersja gładka. Doskonale pasuje
ona do współczesnych aranżacji, gdyż jest prosta, minimalistyczna i w wyglądzie
po prostu „betonowa”. Sprawdza się zarówno w przestrzeniach miejskich, jak i
przydomowych, a w porównaniu ze swoją płukaną odpowiedniczką o wiele lepiej
nadaje się na podjazdy czy tarasy, ponieważ jest łatwiejsza w czyszczeniu.
Wybór tego rodzaju kostek oraz płyt jest niezwykle szeroki. Dla przykładu
kostka Polbruk Ideo, wersja gładka, występuje aż w czterech kolorach (latte,
hawaii, nerino, onyx). Natomiast płyta Lamell aż w trzech – stalowy, nerino i
fokstrot.
Ostatnią
fakturą, którą warto omówić, choć spotyka się ją zdecydowanie rzadziej, jest wariant
postarzany. Znajduje ona zastosowanie zwykle w przestrzeniach miejskich,
historycznych centrach miast, parkach i alejach staromiejskich, ponieważ idealnie
naśladuje dawną kamienną kostkę brukową noszącą ślady użytkowania przez lata.
Producenci kostek o fakturze postarzanej zwykle nawiązują również do kształtu
elementów, z jakich dawniej wykonywano nawierzchnie brukowe. Doskonałym odzwierciedleniem
tej prawidłowości jest kostka Polbruk Carmino w pięciu wymiarach i o kształcie
trapezu, która przypomina dawny bruk także pod względem kolorystyki, utrzymanej
w beżach i szarościach. Postarzana faktura, poza doskonałą zdolnością do
komponowania się z zabytkową architekturą, ma jeszcze jedną zaletę. Jej
nierówna, „obita” warstwa wierzchnia posiada właściwości antypoślizgowe.
Opisy znajdujące
się przy kostkach czy płytach betonowych mają duże znaczenie i wskazują często na
ich właściwości techniczne. Przy wyborze prefabrykatów betonowych zazwyczaj w
pierwszej kolejności sugerujemy się ich
kształtem i kolorem, co jest zrozumiałe przy tworzeniu aranżacji, ale warto przemyśleć
wszystkie aspekty, by wybrać świadomie estetyczne i funkcjonalne rozwiązanie.
Polbruk
S.A. – to największy
obecnie na polskim rynku producent kostki brukowej, płyt betonowych oraz małej
architektury w Polsce, stanowi część międzynarodowego koncernu CRH plc –
jednego z kluczowych dystrybutorów materiałów budowlanych na świecie. W ofercie
Polbruk znajdują się produkty z segmentów - Styl, Klasyka, Architektura oraz
rozwiązania przemysłowe, wykorzystywane do budowy placów, deptaków, parkingów i
chodników w całej Polsce. Polbruk SA jest laureatem nagrody Superbrands Polska
2020.
O
firmie
www.instagram.com/polbruk_inspirujemy/
www.facebook.com/JestemFachowcem